Praktykowane w trudnych przypadkach, np. przy zerwaniu złamaną kością tkanki mięśniowej, a także, aby usunąć pacjenta z szokowego stanu. Najbardziej dostępne leki przeciwbólowe - leki z grupy NLPZ - dostępne są w różnych postaciach: tabletki, maści, ampułki do wstrzykiwań, żele. Można je swobodnie kupić w większości aptek.

Używanie przemocy wobec słabszych to przejaw instynktu pierwotnego, charakterystycznego dla całej przyrody, której częścią jest również człowiek. Krzywdzenie dzieci jest formą tego instynktu, a problem jest tak stary jak ludzkość. Termin "dziecko krzywdzone" czy "dziecko maltretowane" (z ang. child abuse and neglect) jest stosunkowo nowy, wprowadzony dopiero w latach 60. ubiegłego wieku przez amerykańskiego pediatrę H. Kempego. Nastąpiło to w sto lat po opublikowanej przez profesora A. Tardieu pracy z zakresu medycyny sądowej dotyczącej skutków maltretowania dzieci. Zamierzona szkoda Według klasyfikacji ICD-10 zespoły maltretowania umieszczone są pod symbolem T74. Nie istnieje jedna, ogólnie przyjęta definicja zespołu dziecka krzywdzonego. Najtrafniej charakteryzuje zagadnienie lapidarne sformułowanie, iż jest to: "wyrządzanie krzywdy nie przez przypadek". Istnieje wiele form maltretowania dzieci, jak również szczególne postacie zespołu dziecka maltretowanego. Przemoc fizyczna - to każde nieprzypadkowe bicie, potrząsanie, oparzenia, zadzierzgnięcie, topienie, duszenie, które prowadzi do zranienia. Znęcanie się emocjonalne i psychiczne - to stałe upokarzanie, zwracanie uwagi, odrzucanie, terroryzowanie, straszenie, izolacja od rówieśników i członków rodziny, przekupstwo, obojętność. Ta forma krzywdzenia jest najczęściej fragmentem innego zespołu i dotyczy ok. 10 proc. wszystkich krzywdzonych dzieci. Jest ściśle związana z sytuacją socjoekonomiczną rodziny, a liczba dzieci krzywdzonych emocjonalnie jest większa w rodzinach biednych. Wykorzystywanie seksualne dziecka to wg WHO: włączanie dziecka w aktywność seksualną, której nie jest ono w stanie w pełni zrozumieć i udzielić na nią świadomej zgody i/lub na którą jest dojrzałe rozwojowo i nie może zgodzić się w ważny prawnie sposób i/lub która jest niezgodna z normami prawnymi lub obyczajowymi danego społeczeństwa. Z wykorzystywaniem seksualnym mamy do czynienia, gdy taka aktywność wystąpi pomiędzy dzieckiem a dorosłym lub dzieckiem a innym dzieckiem, jeśli te osoby ze względu na wiek bądź stopień rozwoju pozostają w relacji opieki, zależności, władzy. Celem wykorzystywania seksualnego jest zaspokojenie potrzeb innej osoby. Aktywność taka może dotyczyć: - namawiania lub zmuszania dziecka do angażowania się w prawnie zabronione czynności seksualne; - wykorzystywania dziecka do prostytucji lub innych prawnie zakazanych praktyk o charakterze seksualnym; - wykorzystywania dziecka do produkcji materiałów lub przedstawień o charakterze pornograficznym. Specjaliści zajmujący się tym trudnym zagadnieniem wymieniają jeszcze szczególne formy wykorzystywania seksualnego dzieci: ekshibicjonizm, dotykanie, podglądanie, zachęcanie do czynności seksualnych lub mówienia o seksie. W zależności od źródła i sposobu pozyskiwania danych częstość wykorzystywania seksualnego szacuje się na 7-30 proc. dla dziewcząt i 3-29 proc. dla chłopców. Zaniedbywanie dzieci to brak zabezpieczenia podstawowych potrzeb (jedzenie, ubranie, leczenie, opieka, nadzór). Według szacunków, aż 25 proc. dzieci jest zaniedbywanych, a wśród krzywdzonych 50 proc. Nas to nie dotyczy? Skoro problem dziecka maltretowanego jest tak stary jak ludzkość, a w medycynie wydaje się zupełnie nowy, to jaka jest jego skala i świadomość społeczna na ten temat? Dane epidemiologiczne są skąpe i bardzo różne. W większości krajów problem dotyczy 1-2 proc. dzieci, a śmiertelność wynosi 6-7 zgonów na 100 000 żywych urodzeń. Szacuje się, że w USA umiera rocznie ponad 4000 dzieci, natomiast w Polsce zespół dziecka maltretowanego wg ICD-10 rozpoznaje się tylko w 200 przypadkach rocznie (!), podczas gdy statystyki policyjne rejestrują ok. 60 000 sprawców użycia przemocy w rodzinie. Aby mówić o zespole dziecka maltretowanego, rozpoznawać przypadki, leczyć je, a przede wszystkim zapobiegać im, należy uświadomić sobie, że problem istnieje w każdym społeczeństwie. Ankieta uliczna przeprowadzona w USA ujawnia że 97 proc. pytanych ludzi odpowiedziało, iż zna problem. Taka sama ankieta przeprowadzona w Polsce to mniej niż 50 proc. odpowiedzi świadczących o znajomości zagadnienia zespołu dziecka krzywdzonego. W naszym ustawodawstwie każdy obywatel ma obowiązek społeczny powiadomienia prokuratury lub policji o fakcie krzywdzenia dzieci, natomiast lekarz pełniący funkcję publiczną ma obowiązek prawny. Przy zgłaszaniu faktu maltretowania dziecka musimy pokonać pokutujące w naszej mentalności fałszywe poglądy, takie jak: rodzic nie chce skrzywdzić dziecka; dzieci łatwo nabawiają się siniaków; dzieci upadają i łamią kości; dziecko krzywdzone zawsze woła o pomoc; nie donosić, bo można odpowiadać za pomówienie. Jak rozpoznać zespół dziecka maltretowanego? Wywiad Zwracamy uwagę na rozbieżność motywu konsultacji w stosunku do stanu klinicznego dziecka, np. dziecko wymiotuje, a rodzice podają, że "pewnie mu coś zaszkodziło". W badaniu natomiast stwierdzamy, że jest to niemowlę z objawami ciasnoty śródczaszkowej i zaburzeniami świadomości, np. wskutek nieprzypadkowego krwawienia do Bardzo istotny jest również czas, jaki upłynął od początku zdarzenia i zgłoszenia do lekarza - w zespole dziecka maltretowanego najczęściej jest on długi. Analizujemy okoliczności urazu, oceniając, czy rozwój psychofizyczny dziecka pozwala na wykonanie czynności, którą mu się przypisuje? Na przykład: noworodek spadł ze stołu, bo przewrócił się na brzuszek lub: dziecko, które nie chodzi jeszcze samodzielnie, weszło do gorącej wody. Rozmawiając z rodzicami dziecka maltretowanego dowiadujemy się, że było ono wielokrotnie hospitalizowane i to najczęściej w różnych szpitalach, rodzeństwo również ulegało wypadkom, zaś rodzina izolowana jest społecznie i obwinia wszystkich praktycznie o wszystko. Możemy zauważyć nieprawidłowy afekt rodziców, niewłaściwe relacje między małżonkami, objawy nadużywania alkoholu lub ślady przemocy wobec innych członków rodziny. Niebagatelna jest również analiza liczby ciąż w stosunku do żyjących dzieci. Ocena wyglądu i zachowania dziecka Skóra: oceniamy zabarwienie, blizny, wykwity, siniaki, ich lokalizację, kolor(y), wielkość, symetrię, kształt. Jeżeli to możliwe, wykonujemy dokumentację fotograficzną, jeśli nie - opisujemy bardzo dokładnie. Kolor siniaków ma kapitalne znaczenie dla określenia czasu ich powstania (niebieski na początku, a zielono-żółty ok. 7-10 doby). Zmiany na plecach, pośladkach, łydkach, symetryczne, często o geometrycznych kształtach nasuwają zawsze podejrzenie urazów nieprzypadkowych, czasem noszą nawet kontur przedmiotu, którym zostały zadane. Oparzenia: symetryczne typu "rękawiczki" czy "skarpetki" zawsze są wynikiem umyślnego zanurzenia w gorącej wodzie, bowiem dziecko samo oparzy tylko jedną kończynę, a ból ostrzeże go przed zanurzeniem drugiej. 75 proc. oparzeń nieprzypadkowych to oparzenia gorącymi płynami. Charakterystyczny kształt mają celowe oparzenia papierosem, urządzeniami elektrycznymi, a ich lokalizacja (głównie z tyłu) przeczy, aby dziecko oparzyło się samo. Jedna uwaga: zanim będziemy podejrzewać rodziców lub opiekunów dziecka o urazy nieprzypadkowe, musimy wykluczyć choroby, których obraz kliniczny może być podobny. Są to: zespół Ehlers-Danlos, małopłytkowość, fotodermatozy, acrodermatitis enteropatica, osutki polekowe, lichen sclerosis, pemfigoid, pęcherzyca, herpes, guzy tkanki chłonnej, plamy barwnikowe. Kości: nieprzypadkowe złamania to ok. 50 proc. wśród objawów maltretowanego dziecka. 80 proc. dotyczy dzieci poniżej 3 roku życia. Odwracając zagadnienie, 80-90 proc. złamań u dzieci do 2 roku życia to złamania nieprzypadkowe. Należy tu przytoczyć historyczną już pracę J. Caffeya pt."Liczne złamania kości długich u niemowląt z chronicznymi krwiakami podoponowymi", dzięki której do terminologii medycznej weszło określenie "zespół Caffeya". Praca wykazała nieprzypadkowy charakter zdawałoby się odległych urazów. Cechy charakterystyczne nasuwające podejrzenie złamań nieprzypadkowych: - złamania obustronne, na różnych poziomach, w ?różnym wieku" (tzn. świeże, w trakcie zrastania, zrośnięte), nieadekwatne do urazu; - złamania trzonów kręgów, mostka, tylnych żeber (nie łamią się nigdy podczas reanimacji!); - złamania kości czaszki (80 proc. złamań u dzieci poniżej 1 roku życia to urazy nieprzypadkowe); - obojczyk (powyżej 11 dnia życia); - palce w części dystalnej; - kość piszczelowa i udowa u niemowlęcia; - kość ramienna poniżej 3 roku życia. Najsłabszą częścią kości jest granica nasady z przynasadą, stąd przy pociąganiu, skręcaniu czy potrząsaniu urazy dotyczą tej okolicy. Przy podejrzeniu urazów nieprzypadkowych istnieje konieczność wykonania RTG całego kośćca w 2 projekcjach, aby wykluczyć inne, "nieme" klinicznie złamania. Trzeba jednak zwrócić uwagę na możliwość następujących schorzeń: osteogenesis imperfecta, choroba Albrichta i inne dysplazje kostne. Jama brzuszna: urazy przypadkowe dotyczą głównie śledziony i trzustki, natomiast nieprzypadkowe zazwyczaj jelit, prowadząc do perforacji i objawów ostrego brzucha. Głowa: poza wcześniej omówionymi złamaniami kości czaszki, należy wspomnieć o urazach, które powstają przy zadziałaniu energii kinetycznej, jak w szczególnej postaci dziecka maltretowanego, a mianowicie w zespole dziecka potrząsanego. Istniejące odrębności patofizjologiczne i anatomiczne między dziećmi a osobami dorosłymi sprawiają, iż pierwsza grupa jest bardziej podatna na występowanie urazów. Duży stosunek głowy do reszty ciała (głowa stanowi 12 proc. masy ciała), słabe mięśnie przykręgosłupowe, elastyczne więzadła w stadium rozwoju, płytkie, poziome powierzchnie stawowe niezwapniałych kręgów szyjnych, nieukończony proces mielinizacji istoty białej mózgowia, relatywnie szerokie przestrzenie podpajęczynówkowe oraz miękkie sklepienie czaszki czynią niemowlęta bardziej wrażliwymi na działanie sił typu shearing forces w mechanizmie przyspieszenie - opóźnienie. Głowa, z braku kontroli, ulega przyspieszeniom liniowym i kątowym, prowadzącym do uszkodzenia parenchymy i naczyń mózgowia. Siły przyspieszenie - opóźnienie, pojawiające się podczas energicznego potrząsania, powodują przerwanie żył mostowych, uchodzących do zatoki strzałkowej górnej opony twardej, co objawia się krwawieniem, zazwyczaj obustronnym, do przestrzeni podoponowej. Krwiaki podtwardówkowe lokalizują się głównie w okolicy ciemieniowo-potylicznej oraz w tylnej części szczeliny międzypólkulowej. Krwiaki podtwardówkowe dużych rozmiarów mogą przesuwać struktury mózgowia poza linię środkową, doprowadzając do zaburzeń świadomości, bądź przemieszczać międzymózgowie i pień mózgu, powodując śpiączkę lub zgon dziecka. Krótszy wymiar czaszkowo-kręgowy u niemowląt powoduje, że mały naddatek objętościowy (krwawienie, skrzep), rzędu 5 ml, podnosi wysoko ciśnienie śródczaszkowe. Czynnikiem powodującym uszkodzenie jest hipoksja. Ale uwaga: inną postacią doznanego urazu wewnątrzczaszkowego może być: stłuczenie mózgu, krwiak nadtwardówkowy, krwawienie podpajęczynówkowe, rozlane uszkodzenie aksonalne (słabo zmielinizowane aksony są bardziej podatne na rozciąganie), obrzęk mózgu. U 65-95 proc. dzieci występują krwotoki dosiatkówkowe. Inna przyczyna wystąpienia krwotoków dosiatkówkowych to: resuscytacja krążeniowo-oddechowa, natomiast u noworodków: następstwo porodu (do 40 proc. porodów), trombocytopenia, koagulopatia, białaczka; choroby infekcyjne CMV, HSV, podostre zapalenie wsierdzia, riketsjozy, ciężki przypadkowy uraz, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, wrodzone błędy metabolizmu, zatrucie tlenkiem węgla. Duże krwiaki w obrębie twarzy mogą być następstwem szarpania za włosy. Zespół braku przybierania na wadze: eufemizm ten w stosunku do dziecka maltretowanego oznacza po prostu głodzenie. Aż 50 proc. dzieci, które źle przybierają na wadze jest głodzonych. Zaniedbanie to jest rzadko zamierzone, najczęściej wynika z nieudolności czy niezdolności do opiekowania się dzieckiem. Dzieci głodzone nie mają odchyleń w badaniach laboratoryjnych, brak u nich chorób układowych czy błędów metabolicznych. W szpitalu bardzo szybko się poprawiają. Jeżeli dziecko jest długo głodzone, to zespołowi temu często towarzyszy upośledzenie umysłowe, jak również wtórne endokrynopatie z uszkodzeniem podwzgórza. Niektórzy autorzy uważają, iż zaniechanie karmienia piersią jest formą zaniedbywania dziecka. Reakcja dziecka W badaniu zwracamy również uwagę na reakcję dziecka i stan świadomości. Dzieci maltretowane są smutne, hipomimiczne, zrezygnowane, często onanizują się lub wykonują inne czynności stereotypowe. Czasami w odpowiedzi na jakikolwiek gwałtowny gest wykonują ruch zasłaniający głowę lub twarz. Długo trwający proceder maltretowania dziecka, zwłaszcza seksualnego, prowadzi do wytworzenia zespołu stresu pourazowego, który klinicznie jest podobny do zespołu nadpobudliwości z deficytem uwagi (ADHD). Stan świadomości dziecka od przymroczenia do głębokiej śpiączki może być efektem nieprzypadkowego urazu czaszkowo-mózgowego z krwawieniem i/lub obrzękiem mózgu lub wynika z działania leków nasennych, uspokajających, przeciwpadaczkowych lub narkotyków. Sytuacje takie mają miejsce w szczególnym przypadku zespołu dziecka maltretowanego, jakim jest zespół Münchausen per proxy (ZMPP). Rozróżnia się chorobę symulowaną i produkowaną. Choroba symulowana występuje wtedy, gdy rodzice opowiadają o nieistniejących objawach lub dodają różnych substancji do próbek moczu, kału itp. dostarczanych do badań laboratoryjnych. Choroba produkowana natomiast to rzeczywiste narażanie dziecka na niebezpieczeństwo poprzez podawanie drogą doustną lub dożylną substancji potencjalnie toksycznych oraz narażanie na potencjalnie szkodliwe zabiegi. Nie można oczywiście wykluczyć, że oba typy ZMPP występują równocześnie. Zatrważające są statystyki dotyczące obu typów zachowań, mianowicie 72-92 proc. tych procederów występuje również podczas hospitalizacji dziecka. Podejrzenie ZMPP należy powziąć wtedy, gdy różnicowanie diagnostyczne i nietypowy obraz kliniczny nie wydają się być medycznie uzasadnione. Sygnały mogące pomóc w rozpoznaniu ZMPP to: - obserwacja przewlekłej choroby o tak skomplikowanym przebiegu, że doświadczeni lekarze nie są w stanie postawić diagnozy; - lekarze są bardziej zmartwieni stanem dziecka niż matka; - objawy choroby zawsze występują w obecności matki, która odmawia rozstania się z dzieckiem; - matka często jest zaprzyjaźniona z personelem medycznym. Badania diagnostyczne niezbędne w rozpoznaniu zespołu dziecka maltretowanego: - badania radiologiczne (klasyczne TK, MR), - badania dodatkowe: płytki krwi, jonogram, toksyny, leki, badanie stolca, diagnostyka braku przyrostu masy ciała (TP, test metaboliczny). Smutna klasyfikacja Formy maltretowania: -przemoc fizyczna, -znęcanie się emocjonalne i psychiczne, -wykorzystywanie seksualne, -zaniedbywanie. Szczególne zespoły dziecka maltretowanego: -zespół bitego dziecka, -zespół potrząsanego dziecka, -zespół patologicznej nadopiekuńczości (Münchausen per proxy), -nadużycia seksualne, -maltretowanie dzieci przez dzieci. Zawiadomienie o dziejącej się krzywdzie Na obowiązek zawiadomienia odpowiednich organów o krzywdzie dziecka wskazują regulacje prawa karnego i cywilnego. Art. 304 par. 1 Kodeksu postępowania karnego nakłada na każdego obywatela społeczny obowiązek zawiadomienia prokuratora lub policji o przestępstwie. Zawiadomienie o przestępstwie należy złożyć w prokuraturze rejonowej tej dzielnicy bądź miejscowości, w której popełniono przestępstwo, lub w najbliższej komendzie policji w formie pisemnej lub ustnej, spisanej do protokołu przez funkcjonariusza policji. Nawet jeśli nie jesteśmy pewni, czy niepokojąca nas sytuacja ma znamiona przestępstwa, ale widzimy, że dziecku dzieje się krzywda, nie ma należytej opieki, uważamy, że jego sytuację należałoby poprawić lub zmienić - można złożyć do sądu opiekuńczego wniosek o wgląd w sytuację rodzinną dziecka. Jest to zgodne z art. 572 par. 1 który mówi, że "każdy, komu znane jest zdarzenie uzasadniające wszczęcie postępowania z urzędu, zobowiązany jest zawiadomić o nim sąd opiekuńczy". Wniosek o wgląd w sytuację rodzinną nie wymaga wielu formalności: wystarczy podać dane personalne rodziny, miejsce zamieszkania i fakty, które nas niepokoją. Takie zawiadomienie złożone lub przesłane do sądu zwolnione jest z opłat sądowych. Zdarza się, że sąd wzywa potem osobę, która zgłasza wniosek z prośbą o interwencję. Zaświadczenie lekarskie może stać się ewentualnym dowodem, równym tzw. zaświadczeniu obdukcyjnemu. Każdy lekarz powinien jednak pamiętać, że ustawa o zawodzie lekarza w art. 40 ust. 1 nakłada na niego obowiązek "zachowania w tajemnicy informacji związanej z pacjentem, a uzyskanych przy wykonywaniu zawodu", niezależnie od struktur organizacyjnych, w których lekarz wykonuje zawód. Naruszenie tajemnicy lekarskiej jest sankcjonowane art. 266 par. 1 Kodeksu karnego. Ustawa o zawodzie lekarza nie reguluje jednak w żaden sposób współdziałania lekarza z organami ścigania poprzez składanie powiadomienia o popełnieniu przestępstw. Źródło: materiały Jolanty Zmarzlik i Emiliany Piwnik na temat pomocy dziecku krzywdzonemu, opublikowane w biuletynie Fundacji Dzieci Niczyje. Lekarz nie jest bezsilny Prof. Anna Dobrzańska, konsultant krajowy ds. pediatrii: Lekarz ma obowiązek zgłoszenia faktu podejrzenia przestępstwa wobec dziecka. Takie zgłoszenie, podpisane przez ordynatora, jest przekazywane policji. Istnieje jednostka chorobowa: zespół dziecka maltretowanego (T 74), którą - jeśli zostanie stwierdzona - należy wpisać w kartę chorobową dziecka, ale samo wpisanie w kartę, bez zgłoszenia odpowiednim organom, nic nie daje. Zdarza się, że lekarz obawia się, iż zgłoszenie sprawy na policję oznacza dla niego jakieś nieprzyjemności, przesłuchania, ale nie może to jednak prowadzić do braku reakcji. Przecież lekarz jest w takiej sytuacji pierwszym obrońcą dziecka. Oczywiście zazwyczaj to są trudne sytuacje, rodzice tłumaczą takie rzeczy w przeróżny sposób. Każdy przypadek wymaga rozsądku i spokojnej oceny sytuacji. Jeśli dziecko ma szereg sińców na podudziach, to wiemy, że to może być normalne. Ale jeśli ma sińce na brzuchu czy plecach, to już jest podejrzane. A jeżeli coś jest podejrzane, należy to zgłosić, bo nigdy nie możemy mieć pewności, czy następnym razem nie skończy się to źle dla dziecka. Jeżeli rodzice chcą zabrać dziecko na własne żądanie, co może być dodatkową okolicznością wskazującą na brak współpracy z lekarzem i świadczyć o winie rodzica, staramy się maksymalnie opóźnić ten moment i jednocześnie zawiadomić sąd dla nieletnich właściwy dla danej jednostki (szpitala), prosząc o ograniczenie władzy rodzicielskiej, choćby na kilka godzin, by podjąć stosowne działania. W ciągu godziny lub dwóch odpowiedni dokument powinien trafić do szpitala, który się o niego zwraca. Ale nawet jeśli rodzice zdążą zabrać dziecko, to jeszcze nie wytrąca lekarzom argumentów z ręki i nie zabiera możliwości reagowania: mamy adres i wszystkie dane. Lekarz nie jest bezsilny. Takie dziecko koniecznie trzeba objąć nadzorem. Na terenie każdego szpitala jest specjalna komórka społeczno-prawna, będąca w kontakcie z właściwą jednostką pomocy społecznej. Zgłasza się tam prośbę o wywiad środowiskowy albo np. o wzmożenie opieki nad daną rodziną w celu dopilnowania, by dziecko było dobrze odżywane, miało podawane leki itd. W ślad za tym może też iść kontrola lekarska. Jeśli tylko lekarz chce zaopiekować się dzieckiem, w stosunku do którego podejrzewa zaniedbywanie lub wręcz krzywdzenie, naprawdę ma wiele możliwości działania.

Selen jest pierwiastkiem chemicznym z grupy niemetali, który odgrywa bardzo ważną rolę w ludzkim organizmie. Przez większość z nas jest niedoceniany, bo gdy obawiamy się jakichkolwiek niedoborów, częściej podejrzewamy u siebie zaniżone poziomy żelaza, magnezu lub witamin. Tymczasem selen wpływa i reguluje wiele procesów, zachodzących w naszym ciele. Jest bardzo ważny np. dla tarczycy. Selen zaliczany jest do mikroelementów, czyli pierwiastków, które w naszym organizmie występują w niewielkich ilościach. Chociaż potrzebujemy bardzo mało selenu, pełni on wiele istotnych funkcji. Dlatego tak ważne jest niedopuszczenie do jego niedoboru. Główne zadania selenu to: metabolizm hormonów tarczycy, synteza DNA, wspieranie układu immunologicznego, zapobieganie depresji, wsparcie układu sercowo-naczyniowego, walka z wolnymi rodnikami (przede wszystkim chroni czerwone krwinki przed ich toksycznym działaniem). Jednak nowe badania sugerują, że selen może także chronić nas przed osteoporozą. Osteoporoza a selen Z czasem kości stają się słabsze i bardziej podatne na złamania. Osteoporoza dotyka głównie starszych dorosłych. Choroba ta dotyka w przybliżeniu 1 na 3 kobiety w wieku powyżej 50 lat, a 1 na 5 mężczyzn będzie miał złamania z powodu osteoporozy. Istnieje kilka czynników ryzyka osteoporozy, których ludzie nie mogą uniknąć, takich jak podeszły wiek i płeć. Ale eksperci zidentyfikowali również pewne modyfikowalne czynniki ryzyka, na przykład to, że palenie tytoniu i picie alkoholu zwiększają ryzyko. Naukowcy uważają również, że czynniki dietetyczne mogą odgrywać rolę. Do tej pory skoncentrowano się na większości badań dotyczących żywienia, a w szczególności na niedoborze wapnia ze względu na jego kluczową rolę w zdrowiu kości. Autorzy najnowszego badania uważają jednak, że inne mikroelementy mogą wpływać na ryzyko osteoporozy. Postanowili skoncentrować się na selenie. Naukowcy opublikowali swoje wyniki w czasopiśmie BMC Musculoskeletal Disorders. Naukowcy pozyskali dane od 6267 uczestników, którzy odwiedzili Centrum Badań Zdrowia Departamentu Szpitala Xiangya. Wszyscy uczestnicy mieli 40 lat lub więcej i wypełnili szczegółowe kwestionariusze częstotliwości posiłków. Co ważne, naukowcy odnotowali także inne parametry, które mogą wpływać na osteoporozę, takie jak picie, palenie, wskaźnik masy ciała i poziom aktywności fizycznej. Ogólnie osteoporoza była obecna u 9,6% uczestników – 2,3% u mężczyzn i 19,7% u kobiet. Korzystając z danych z kwestionariusza, naukowcy podzielili uczestników na cztery grupy, które uszeregowali od najwyższego do najniższego spożycia selenu. Zgodnie z oczekiwaniami osoby z najniższym poziomem selenu w diecie miały najwyższe ryzyko rozwoju osteoporozy. Autorzy zaobserwowali zależność dawka-odpowiedź; innymi słowy, spożycie selenu miało ujemną korelację z ryzykiem osteoporozy – im więcej osób spożywało, tym mniejsze jest ryzyko. Nawet po kontrolowaniu czynników takich jak wiek, płeć i BMI związek był nadal znaczący; dotyczyło to zarówno mężczyzn, jak i kobiet. Autorzy uważają, że jest to pierwsze badanie, które bezpośrednio odnosiło spożycie selenu do osteoporozy. Mimo że wykorzystali stosunkowo dużą wielkość próby i wzięli pod uwagę szeroki zakres zmiennych, nadal istnieją znaczące ograniczenia, dlatego konieczne są dalsze badania. Selen – nadmiar Ponieważ selen występuje w naszym organizmie w niewielkich ilościach, trzeba też uważać, by nie doszło do jego przedawkowaniach. W większych ilościach selen może doprowadzić do bardzo poważnych zaburzeń. Nie bez powodu niegdyś sądzono, że jest toksyczny dla ludzkiego organizmu. Dlatego też samodzielne suplementowanie tego pierwiastka nie jest wskazane. Selen – dieta Produkty, w których znajduje się bardzo dużo selenu, to łosoś, orzechy (szczególnie brazylijskie), tuńczyk, podroby (np. nerki), nasiona. Czytaj też:Liczba zgonów z powodu raka odbytu rośnie. Oto 3 znaki ostrzegawcze, na które należy zwrócić uwagę Źródło: Medical News Today/Zdrowie Wprost

Osteoporoza to choroba kości charakteryzująca się niską masą kostną i rozpadem strukturalnym kości, co ostatecznie powoduje ich kruchość i zwiększa ryzyko złamań. Osteoporoza dotyka zarówno mężczyzn, jak i kobiety. Schorzenie – któremu można zarówno zapobiegać, jak i leczyć – występuje częściej u osób starszych, ale może dotknąć każdego bez względu na wiek, w tym dzieci. Według National Osteoporosis Foundation w Stanach Zjednoczonych do 54 milionów ludzi cierpi na osteoporozę i niską masę kostną, co zwiększa ryzyko czynniki ryzyka są związane z rozwojem osteoporozy i zwiększają ryzyko zachorowania na tę chorobę. Niektóre osoby rozwiną osteoporozę i nie będą miały żadnych znanych czynników ryzyka. Niektóre czynniki ryzyka można kontrolować, a inne nie. Oto, co musisz wiedzieć o przyczynach i czynnikach ryzyka osteoporozy. Ridofranz / Getty Images Najczęstsze przyczyny Osteoporoza jest wynikiem braku równowagi między tworzeniem nowej kości a resorpcją starej kości. W resorpcji kości osteoklasty rozkładają tkanki kostne i uwalniają pewne minerały, które przenoszą wapń z kości do krwi. W przypadku osteoporozy organizm może nie wytworzyć nowej kości lub zbyt duża część starej kości zostanie wchłonięta. Możliwe jest również wystąpienie obu zdarzeń. Zwykle utrata kości zajmuje wiele lat, zanim rozwinie się osteoporoza. Przez większość czasu dana osoba nie będzie wiedziała, że ​​ma tę chorobę, dopóki nie dozna złamania. W tym momencie choroba będzie już zaawansowana, a jej uszkodzenia mogą być dość poważne. Niektóre z najczęstszych czynników ryzyka i przyczyn osteoporozy obejmują wiek, płeć, hormony, stosowanie niektórych leków i niektóre schorzenia. Wiek Wiek jest głównym czynnikiem rozwoju z wiekiem twój szkielet zaczyna tracić więcej kości niż się buduje. Co więcej, małe dziury w kościach zaczynają się powiększać, a solidna zewnętrzna warstwa kości staje się cieńsza. Oznacza to, że twoje kości są mniej gęste. Twarde kości stają się gąbczaste, a kości gąbczaste stają się jeszcze bardziej gąbczaste. Kiedy utrata gęstości kości osiąga pewien punkt, staje się osteoporozą. Kości, które nie są wystarczająco gęste, są mniej podatne na upadki i bardziej podatne na złamanie. Większość ekspertów sugeruje badania przesiewowe w kierunku osteoporozy już w wieku 65 lat, szczególnie dla kobiet, ale osoby w wieku poniżej 65 lat, które są narażone na wysokie ryzyko złamań, powinny rozpocząć badania przesiewowe Niski poziom estrogenu, menopauza i płeć Według National Osteoporosis Foundation, do 80% osób z osteoporozą to z głównych powodów zwiększonego ryzyka jest to, że kobiety mają zwykle mniejsze i cieńsze kości w porównaniu z mężczyznami. Innym powodem jest to, że poziom estrogenu – hormonu chroniącego kości u kobiet – gwałtownie spada, gdy kobieta przechodzi menopauzę. Brak estrogenu – naturalna konsekwencja menopauzy – powoduje zmniejszenie gęstości kości. Menopauza to okres, w którym kobieta przestaje owulować, a jej miesiączki ustają w odpowiedzi na dramatyczny spadek poziomu estrogenów. Im dłużej poziom kobiety pozostaje niski, tym niższa będzie jej gęstość kości. Dodatkowe czynniki zwiększające ryzyko osteoporozy u kobiet obejmują: Wczesna menopauza — przed 45 rokiem życia Wychodzenie przez długi czas bez miesiączki Mając nieregularne miesiączki, wskazówka, że ​​kobieta nie ma prawidłowej Niski poziom testosteronu Osteoporoza jest powszechna u mężczyzn, którzy mają niski poziom testosteronu – stan zwany hipogonadyzmem. Gdy poziom testosteronu pozostaje niski, masa kostna z czasem zostanie utracona i ostatecznie doprowadzi do osłabienia kości, które są podatne na złamania z niewielkimi urazami. Raport z 2017 roku w International Journal of Endocrinology donosi, że osteoporoza u mężczyzn w wieku poniżej 70 lat jest niska, ale następnie wzrasta do 22,6%.KątNaukowcy uważają, że większość tych przypadków jest związana z niskim poziomem testosteronu. Jednak badania nad połączeniem hipogonadyzmu z osteoporozą ograniczają się do kilku małych badań wykazujących do 30% ryzyko. Potrzebne są większe badania, aby potwierdzić ten związek. Leki Przyjmowanie niektórych leków, w tym długoterminowych doustnych i wstrzykiwanych kortykosteroidów, może zwiększać ryzyko rozwoju osteoporozy. W przypadku stosowania przez dłuższy czas i w wyższych dawkach, leki kortykosteroidowe mogą osłabiać kości osoby. Leki na tarczycę, SSRI, leki chemioterapeutyczne i inne mogą również prowadzić do rozwoju osteoporozy. Oczywiście te leki mogą być niezbędne w leczeniu wielu schorzeń. Dlatego nie należy przerywać żadnego leczenia ani zmieniać przyjmowanej dawki bez uprzedniej konsultacji z lekarzem. Jeśli masz inne czynniki ryzyka osteoporozy, zapytaj swojego lekarza o skutki uboczne i ryzyko związane z przyjmowanymi lekami i suplementami. Zapytaj, jak może to wpłynąć na zdrowie kości i co możesz zrobić, aby zmniejszyć ryzyko osteoporozy. Pewne schorzenia Niektóre powszechne schorzenia powodują również utratę masy kostnej. Posiadanie któregokolwiek z tych stanów zwiększa ryzyko rozwoju osteoporozy. Osteoporoza spowodowana inną chorobą nazywana jest osteoporozą wtórną. Stany związane z osteoporozą obejmują cukrzycę, zapalne choroby autoimmunologiczne, choroby tarczycy i zespoły złego wchłaniania: Niektóre badania pokazują, że osoby z cukrzycą typu 1 mają zwykle niższą niż normalną gęstość kości, a także mogą mieć niski obrót kostny i słabsze procesy tworzenia Zapalne choroby autoimmunologiczne – takie jak reumatoidalne zapalenie stawów i toczeń – to stany, w których organizm atakuje własne zdrowe tkanki i powoduje zapalenie całego ciała. Uważa się, że stany zapalne zwiększają ryzyko obrotu kostnego. Osoby z tymi schorzeniami przyjmują również kortykosteroidy, które są główną przyczyną osteoporozy, ponieważ mogą spowalniać procesy komórek budujących Nadczynność tarczycy i nadczynność przytarczyc są znane ze zwiększania ryzyka osteoporozy. Oba stany wpływają na hormony tarczycy. Hormony te odgrywają ważną rolę w procesie przebudowy kości, a zarówno nadmiar, jak i niedobór mogą wpływać na masę Złe wchłanianie może wynikać z chorób jelit, w tym choroby Leśniowskiego-Crohna i celiakii. Te stany zmniejszają zdolność organizmu do prawidłowego wchłaniania składników odżywczych z jelit, zwłaszcza witaminy D i wapnia. Rezultatem jest obniżony poziom wapnia i witaminy D, co zwiększa utratę masy kostnej i ryzyko upadku. Mała rama ciała i niska waga Szczupłe i drobne kobiety są bardziej narażone na rozwój z powodów jest to, że mają mniej kości na początek w porównaniu z kobietami o większej masie ciała i większych ramach. Podobnie mężczyźni, którzy mają mniejsze struktury kostne, są również bardziej narażeni na osteoporozę niż mężczyźni, którzy są więksi i ciężsi. Genetyka Genetyczną skłonność do osteoporozy można przekazać przez historię rodzinną. Osoba może być bardziej podatna na rozwój osteoporozy, jeśli jeden z twoich rodziców ma tę chorobę. Niektóre grupy etniczne mają również zwiększone ryzyko choroby. Tendencja genetyczna Niektórzy ludzie mają silną genetyczną tendencję do rozwoju osteoporozy. W rzeczywistości istnieje wiele genów, które osoba może odziedziczyć, które zwiększają potencjał rozwoju Masa kostna Masa kostna wydaje się być najważniejszym predyktorem ryzyka osteoporozy. Większość ludzi zwykle osiąga szczytową masę kostną – najwyższą możliwą masę kostną, jaką mogą osiągnąć – w wieku około 20 lat. Szczytowa masa kostna jest również determinowana przez genetykę. Osoby, które mają historię rodzinną i skłonność genetyczną do tej choroby, znacznie wcześniej osiągną szczytową masę rodziny również odgrywa rolę w masie kostnej, a jeśli twoi rodzice mają mocne kości, jest większa szansa, że ​​ty też. Pochodzenie etniczne Rasa odgrywa rolę w określaniu masy kostnej i zwiększonym ryzyku osteoporozy. Afroamerykanie mają zwykle wyższą masę kostną niż osoby rasy białej i więcej, Latynosi zwykle mają niższą masę kostną niż Afroamerykanie, ale masa kostna w tej grupie jest nadal wyższa niż u rasy białej i Azjatów. Czynniki ryzyka związane ze stylem życia Istnieje wiele czynników ryzyka osteoporozy, które mogą być poza twoją kontrolą. Jednak pewne czynniki ryzyka związane ze stylem życia, które są pod Twoją kontrolą, mogą również obejmować Twoje ryzyko. Brak witaminy D i wapnia Ważne jest, aby spożywać dietę bogatą w wapń i witaminę D, ponieważ te składniki odżywcze współdziałają w promowaniu zdrowia wspiera zdrowie kości, a witamina D pomaga organizmowi skutecznie wchłaniać wapń. Siedzący tryb życia Bycie aktywnym pomaga utrzymać silne mięśnie i kości oraz zapobiega kości są również mniej podatne na złamania. Palenie Istnieje bezpośredni związek między używaniem tytoniu a zmniejszoną masą takiego połączenia jest kilka. Po pierwsze, substancje chemiczne znajdujące się w papierosach mogą zakłócać funkcjonowanie komórek w kościach. Dodatkowo palenie może hamować wchłanianie wapnia. Może również zmniejszać ochronę, jaką estrogen zapewnia kościom. Badania wykazały, że palenie zwiększa ryzyko złamań, a także może spowolnić gojenie Nadmierne picie alkoholu Alkohol ma negatywny wpływ na zdrowie kości. Jednym z powodów jest to, że zaburza równowagę wapnia i wchłanianie witaminy D w organizmie. Intensywne picie może również powodować niedobory hormonów zarówno u mężczyzn, jak iu spożycie alkoholu może również zabijać osteoblasty, komórki tworzące kości. Ponadto nadużywanie alkoholu może wpływać na równowagę i chód oraz prowadzić do upadków, które często prowadzą do złamań z powodu cienkich kości i uszkodzenia nerwów. Osteoporoza i związane z nią złamania nie są normalną częścią procesu starzenia. Możesz wiele zrobić, aby chronić swoje kości i nigdy nie jest za późno na podjęcie działań. Nawyki, które przyjmiesz teraz i w przyszłości, mogą wpływać na zdrowie Twoich kości na resztę życia. Możesz chronić swoje kości, dostarczając odpowiednią ilość witaminy D i wapnia oraz stosując dobrze zbilansowaną dietę, która obejmuje produkty dobre dla zdrowia kości, w tym owoce i warzywa. Powinieneś także regularnie ćwiczyć, aby utrzymać mocne kości i mięśnie. Wreszcie, unikaj palenia i ogranicz spożycie alkoholu. Często Zadawane Pytania Czy zapalenie stawów powoduje osteoporozę? Nie, ale leczenie reumatoidalnego zapalenia stawów może zwiększać ryzyko osteoporozy, ponieważ leki na zapalenie stawów, takie jak prednizon, powodują utratę masy kostnej, gdy są stosowane w dużych dawkach. Sama choroba może również powodować utratę masy kostnej, zwłaszcza wokół stawów dotkniętych zapaleniem stawów. Czy ćwiczenia fizyczne mogą pogorszyć osteoporozę? Nie, ale niektóre ćwiczenia narażają Cię na ryzyko złamania, jeśli masz osteoporozę. Włącz codzienne ćwiczenia do swojego życia, ale unikaj pochylania się do przodu lub ruchów opartych na zginaniu, takich jak golf lub tenis, oraz sportów o dużej intensywności, takich jak bieganie, które zwiększają ryzyko kontuzji. Czy można zapobiegać osteoporozie? Nasilenie choroby może być zmniejszone i tak, w niektórych przypadkach możesz być w stanie zapobiec osteoporozie, unikając utraty masy kostnej. W tym celu stosuj dietę z odpowiednią ilością wapnia i witaminy D, wykonuj treningi oporowe i ćwiczenia z obciążeniem, nie pal i ogranicz spożycie alkoholu. Leki do leczenia i zapobiegania utracie kości

np. złamania kości miednicy, żeber czy kości piszczelowej. Najbardziej niebezpieczne są złamania szyjki kości udowej. Od 5% do 20% chorych umiera w ciągu pierwszego roku po złamaniu z powodu powikłań, a ponad 50% spośród tych, którzy przeżyli cierpi z powodu utrwalonej niepełnosprawności. W ponad 40% przypadków złamań szyjki

Gwałtowny upadek może stać się przyczyną złamania kości. Złamanie jest bardzo bolesne, a w przypadku złamania kręgosłupa również bardzo niebezpieczne – może bowiem doprowadzić do nieodwracalnych zmian, a nawet do paraliżu. W przypadku złamania ręki lub nogi udaj się z dzieckiem do szpitala. Pamiętaj o właściwym unieruchomieniu kończyny. Aby unieruchomienie było skuteczne, powinno obejmować prawie całą kończynę. Np. przy uszkodzeniu kostki powinno sięgać kolana, a przy złamaniu podudzia – aż do uda. Złamanie uda wymaga unieruchomienia za pomocą deski sięgającej od stopy po pachwinę. Jeśli podejrzewasz, że doszło do urazu kręgosłupa, nie ruszaj dziecka, lecz wezwij natychmiast pogotowie. Zobacz film: "8-latek z wrodzoną łamliwością kości podbija internet" spis treści 1. Objawy złamania kości 2. Postępowanie przy złamaniu kości 3. Leczenie złamań kości 4. Postępowanie po usztywnieniu złamania rozwiń 1. Objawy złamania kości Niekiedy w chwili złamania kości u dziecka można usłyszeć charakterystyczne strzyknięcie lub trzask. Poza tym, pojawia się ograniczenie lub całkowita niemożność ruchu oraz intensywny ból. Jeśli bolesność nasila się przy próbie poruszania kończyną, istnieje ryzyko, że doszło do złamania. Maluch nie chce wtedy ruszać ręką lub stawać na złamaną nogę. U najmłodszych szkrabów jest to często pierwszy niepokojący objaw złamania. Dodatkowo pojawia się silny obrzęk, a w niektórych przypadkach krwawienie. Do ciężkich urazów kończyn zaliczamy złamanie z przemieszczeniem, gdy złamana kość ustawia się ukośnie, a także złamanie otwarte, gdy część kości przecina skórę. Niektóre złamania początkowo przypominać mogą skręcenie lub stłuczenie, dlatego niezbędne jest wykonanie zdjęcia RTG. Czasem bowiem części złamanej kości wciąż ściśle do siebie przylegają lub kość jest jedynie nadłamana. O złamanie u dziecka nietrudno, najczęściej jest ono wynikiem nieostrożnej zabawy, kończącej się np. upadkiem z huśtawki, czy niefortunnym upadkiem na dłoń. Skąd taka podatność na urazy? Otóż, kości malucha są mniej twarde niż u osób dojrzałych. Ponadto, wciąż rosną, w szczególności w okolicy stawów, a dokładniej w chrząstkach nasadowych. Złamania kości u najmłodszych posiadają dwie charakterystyczne cechy. U dzieci często występuje złamanie podokostnowe. Zwane jest także złamaniem typu zielonej gałązki, gdyż podobnie jak ona, kość dziecka ulega złamaniu wyłącznie z jednej strony, natomiast druga strona oraz okostna pozostają w stanie nienaruszonym. Dzieci cały czas rosną, co w odniesieniu do złamań ma swoje zalety, ale i wady. Dobra informacja to taka, że wraz ze wzrastaniem malucha będzie dochodzić do samoistnej korekty niektórych zniekształceń. Zła informacja to taka, że złamania w obrębie chrząstki nasadowej mogą skutkować zaburzeniami wzrostu dziecka. 2. Postępowanie przy złamaniu kości Unieruchom złamaną kończynę. Unieruchomienie zmniejszy ból i ryzyko przemieszczenia się kości. Usztywnij złamaną kość wraz z dwoma sąsiadującymi z nią stawami – powyżej i poniżej złamania. Obandażuj złamaną kończynę razem z długą linijką, deseczką, szyną czy choćby z dwoma sztywnymi kijkami. Złamaną rękę powieś na temblaku z chusty trójkątnej. Złamaną nogę unieruchom poprzez zabandażowanie razem kolan i kostek obu nóg. Złamany palec okręć bandażem wraz z sąsiednimi palcami. Jeśli występuje złamanie otwarte i uszkodzona jest także skóra, przykryj ją sterylnym opatrunkiem lub choćby zakryj czystą, materiałową chusteczką. Jeśli ręka lub noga jest zniekształcona, nie prostuj jej! Prostowanie złamanej kończyny jest bardzo bolesne. Poza tym możesz uszkodzić otaczające złamanie tkanki. Nastawianie złamania to zadanie dla lekarza. Daj dziecku środek przeciwbólowy – najlepiej w czopku. Jeśli jest to tabletka, to podaj ją z minimalną ilością wody. Nie podawaj dziecku niczego do picia ani jedzenia, ponieważ w szpitalu może okazać się, że konieczne jest znieczulenie ogólne i przeprowadzenie operacji. Jeśli po urazie lub upadku maluch nie może poruszać kończyną lub ruch wywołuje silny ból i nie mija, koniecznie zawieź dziecko do lekarza. Pamiętaj: pod żadnym pozorem nie odwlekaj wizyty u lekarza, ponieważ narastający obrzęk, a czasem również niedokrwienie kończyny, może utrudnić powrót do zdrowia. 3. Leczenie złamań kości W szpitalu lekarz zleca zwykle wykonanie zdjęcia rentgenowskiego, w razie potrzeby nastawia złamaną kość pod narkozą i zakłada opatrunek gipsowy. Złamania bez przemieszczenia nie wymagają nastawienia, a jedynie unieruchomienia w opatrunku gipsowym lub syntetycznym. Syntetyczny opatrunek jest znacznie lżejszy i wygodniejszy – rodzice muszą go kupić sami w aptece (koszt: około 40 zł). Standardowo zakłada się opatrunek gipsowy. U dzieci kości zrastają się prawie trzy razy szybciej niż u dorosłych. Czas unieruchomienia kończyny zależy od rodzaju złamania: 2-3 tygodnie w prostych przypadkach, 6-8 tygodni w urazach skomplikowanych. Złamanie z przemieszczeniem wymaga ręcznego nastawienia kości po zastosowaniu znieczulenia. Przy skomplikowanych złamaniach, np. złamaniach wieloodłamowych, konieczna bywa operacja chirurgiczna, założenie wyciągu, a po zdjęciu gipsu – rehabilitacja. W operacjach, podczas których łączy się odłamy kostne (osteosynteza – zespolenie kości) stosuje się śruby, druty i specjalne urządzenia stabilizujące. Konieczność wykonania zabiegu chirurgicznego u dzieci zachodzi tylko w 10% przypadków. W 9 na 10 przypadków po złamaniu kości maluchowi zakłada się gips, szynę lub po prostu bandaż unieruchamiający. Jeżeli chodzi o gips, niekiedy konieczne jest pozostanie w szpitalu przez 1-2 dni, w celu obserwacji małego pacjenta. Gdy nie jest to wymagane, można od razu zabrać dziecko do domu. 4. Postępowanie po usztywnieniu złamania Przez kilka pierwszych dni, w złamanym miejscu może utrzymywać się obrzęk oraz bolesność. Kończynę dolną najlepiej trzymać uniesioną i ochraniać, a górną dodatkowo unieruchomić temblakiem. Jeżeli dziecko odczuwa ból kończyny usztywnionej gipsem lub spostrzeżesz jakiekolwiek zmiany (takie jak bladość, siność, odrętwienie, brak czucia) w obrębie palców stóp, czy rąk widocznych spod gipsu, należy udać się z maluchem do szpitala. Gdy obrzeża gipsu ranią skórę dziecka, najlepiej obkleić uszkodzone miejsca plastrem. Nie wolno samodzielnie odginać ani umieszczać niczego pod gipsem. Opatrunek gipsowy chroń przed zamoczeniem w wodzie. Podczas mycia dziecka zabezpiecz gips, owijając go szczelnie plastikowymi torebkami. Najczęstszym złamaniem wieku dziecięcego jest złamanie obojczyka. Bardzo często zdarza się u noworodków podczas trudnego porodu. Gdy jest nierozpoznane, można zaobserwować u maluszka niepokojące objawy (nieporuszanie rączką po stronie złamania, po około dwóch tygodniach wystąpienie ognisk kostnienia w postaci widocznego zgrubienia). Złamanie obojczyka dobrze goi się samo, ale bez prawidłowego nastawienia może grozić pozostaniem zgrubienia. Podstawowa opieka sprowadza się do odpowiedniego układania noworodka w łóżeczku, a u starszych dzieci – unieruchomienia w odwiedzeniu. Joanna Krocz polecamy Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Dr n. med. Szymon Kujawiak Specjalista w dziedzinie ortopedii i traumatologii ruchu.

Rozróżnia się złamanie V kości śródręcza następujących typów: Otwarte, Zamknięte, Z przemieszczeniem fragmentów kości. Złamania bokserskie z przemieszczeniem, w których dochodzi do przesunięcia odłamków kości, zdaniem traumatologów, są uważane za najbardziej niebezpieczne i najtrudniejsze do leczenia.

Witamina D – działanieWitamina D wykazuje bardzo szeroki wpływ na organizm człowieka. Dostarczanie jej na odpowiednim poziomie jest bardzo ważne dla zachowania mocnych kości, które są dzięki niej mniej podatne na złamania. To też składnik odpowiadający za prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego, mięśniowego, hormonalnego, sercowo-naczyniowego czy immunologicznego. Niedobory witaminy D mogą mieć poważne konsekwencje zdrowotne, bo sprzyjają między innymi zaburzeniom lipidowym, nadciśnieniu, chorobom serca, cukrzycy czy też nowotworom. Odgrywa ona też istotną rolę w kształtowaniu D – gdzie występuje?Jak zadbać o odpowiednią podaż witaminy D? Być może cię to zaskoczy, ale w przypadku tego składnika, dieta nie jest najlepszym źródłem. Pokrycie zapotrzebowania na tę witaminę z jedzenia teoretycznie jest możliwe, ale równocześnie bardzo trudne. Znajdziesz ją w rybach, jajach, mleku, maśle, serze czy grzybach. Jednak, żeby pokryć zapotrzebowanie na witaminę D z pożywieniem musiałabyś dziennie zjadać np. ponad 330 g łososia, kilogram tuńczyka, 37 żółtek jaj, 5 kg dorsza albo wypijać ponad 166 litrów mleka! Jak widzisz trudno byłoby wypełnić normy na dostarczenie sobie witaminy D. Szacuje się, że z dietą jesteśmy w stanie pokryć maksymalnie 20% zapotrzebowania na witaminę pozyskać resztę? Największe ilości witaminy D nasz organizm jest w stanie wytworzyć sobie sam pod wpływem promieni słonecznych. Z tego powodu bardzo często nazywa się ją „witaminą słońca”.Witamina D – synteza skórnaAby dostarczyć sobie odpowiednią dawkę witaminy D, należy codziennie między 10:00 a 15:00 przebywać na słońcu przez około 15 minut. Trzeba przy tym odsłonić przedramiona i częściowo nogi i nie mieć na tych częściach ciała filtrów UV. W praktyce oznacza to, że zakładamy koszulkę z krótkim rękawem oraz krótkie spodenki i wychodzimy w tych godzinach na przykład na krótki spacer. Ot, cała filozofia! ;)Jest jednak jedno „ale”. Niestety w Polsce nie jest to proces możliwy do przeprowadzenia przez cały rok, a jedynie od maja do września. Dlaczego tylko wtedy? Są to rzecz jasna słoneczne i ciepłe miesiące, ale nie jest to pełne wytłumaczenie. Poza tym okresem, w rejonach świata położonych powyżej 35° szerokości geograficznej północnej (w tym w Polsce) kąt padania promieni słonecznych jest zbyt mały, a przez to synteza skórna nie jest efektywna. Z tego powodu, nawet jeśli w październiku czy marcu świeci słońce, to i tak z tego źródła nie pokryjemy zapotrzebowania na witaminę D. Dlatego też od września do kwietnia (a w niektórych grupach wiekowych nawet przez cały rok) rekomenduje się jej witaminą DJakie dawki należy przyjmować, aby uniknąć niedoborów witaminy D? Standardowo, młodzieży i osobom dorosłym (między 11. a 65. rokiem życia) zaleca się przyjmowanie od 800 do 2000 IU (jednostek międzynarodowych). Dzieci (od 1. do 10. roku życia) powinny otrzymywać 600-1000 grupy wiekowe powinny stosować suplementację przez cały rok. Noworodkom i niemowlętom należy podawać witaminę D niezależnie od pory roku w ilości 400 IU w pierwszym półroczu, a następnie 400-600 IU (w zależności od tego, czy karmione są mlekiem modyfikowanym czy piersią) w drugim półroczu. Suplementację przez cały rok w ilości 800-2000 IU zaleca się też osobom o ciemnej karnacji, a także seniorom po 65. roku życia (ze względu na mniejszą efektywność syntezy skórnej), przy czym po 75. roku należy zwiększyć dawkę do 2000-4000 IU (z uwagi na dodatkowo utrudnione wchłanianie i zmieniony metabolizm witaminy D).W przypadku stwierdzonych niedoborów, dawki powinny być większe. Pamiętaj jednak, że stosowanie dużych dawek zawsze powinnaś skonsultować z lekarzem, bo nadmiar witaminy D także jest szkodliwy. W tym wypadku więcej, nie znaczy lepiej. Witaminę D przyjmowaną z suplementów jesteśmy w stanie przedawkować, ale - co ciekawe – nie jest to możliwe poprzez zbyt długie przebywanie na ważną kwestią jest wybór preparatu. Najbezpieczniej jest kupić taki, który zarejestrowano jako lek a nie suplement, bo te drugie nie muszą mieć przeprowadzonych badań przed dopuszczeniem ich do sprzedaży. Ponieważ witamina D lepiej wchłania się w towarzystwie tłuszczu, warto przyjmować ją razem z posiłkiem go zawierającym (oleje, orzechy, awokado itd.) albo kupić taki preparat, który zawiera w swoim składzie sprawdzić, czy mamy niedobór witaminy D?W celu sprawdzenia stężenia witaminy D w organizmie wykonuje się badanie krwi. Oznacza się z niej jej aktywną formę – kalcydiol (czyli 25(OH)D). Za stężenie optymalne uważa się zakres 30-50 ng/ml (75 – 125 nmol/l) i do takiego stężenia powinno się też więc o prawidłowe stężenie witaminy D w organizmie. W okresie od września do kwietnia pamiętaj o odpowiedniej suplementacji. W pozostałych miesiącach możesz korzystać z naturalnej syntezy skórnej. Zwróć jednak uwagę, że jeśli wiosną i latem nie spędzasz na słońcu odpowiedniego czasu, bo np. cały dzień jesteś w biurze albo w domu, zawsze smarujesz skórę kremami z filtrem UV lub zakrywasz ciało ubraniami, suplementację powinnaś stosować przez cały zbilansowaną dietę BeDiet w wersji próbnej na trzy dni, aby przekonać się, jak łatwo odżywiać się i żyć zdrowo!Źródła:Walicka M. et al., Niedobór wit. D - problem społeczny, Post Nauk Med, 2019, tom 32, nr 1, s. A. et al., Zasady suplementacji witaminą D - nowelizacja 2018 r. Post Neonatol, 2018; 24(1) Edtu.

7cw3vcqcop.pages.dev/277

7cw3vcqcop.pages.dev/30

7cw3vcqcop.pages.dev/50

7cw3vcqcop.pages.dev/271

7cw3vcqcop.pages.dev/160

7cw3vcqcop.pages.dev/271

7cw3vcqcop.pages.dev/384

7cw3vcqcop.pages.dev/39

7cw3vcqcop.pages.dev/352

czy kości dzieci są mniej podatne na złamania